“Ai về nhắn với nậu nguồn
Mít non gửi xuống cá chuồn gửi lên”.
Dân nam Trung bộ hầu như ai cũng thuộc câu ca dao này, “nậu” là ngôn ngữ địa phương, “nậu nguồn” tức chỉ những người dân buôn bán vùng cao. Việc trao đổi hàng hóa đã có từ lâu đời, mít non và cá chuồn trong câu ca dao này là “đại diện” cho những loại thực phẩm phổ biến của mỗi vùng
Cứ đến đầu mùa hè, những cây mít bên đường bắt đầu trĩu quả. Dưới thành phố, cũng tầm độ này, mùa đánh bắt cá chuồn lại rộ lên. Mít non với cá chuồn trở thành một cặp đôi hài hòa với các món như cá chuồn kho mít non, hay canh nấu bằng hai nguyên liệu này đều được người dân yêu thích.
Cá chuồn thuộc họ cá bay, có thân thon dài, hơi nhiều xương với đặc điểm nổi bật là vây ngực và lưng lớn giúp cá có thể “bay” lên khỏi mặt nước. Người dân miền Trung, đặc biệt là vùng Quảng Nam – Đà Nẵng, từ lâu đã xem cá chuồn như một món ăn ưa thích và được nâng tầm thành đặc sản địa phương. Mít được dùng kho với cá chuồn phải là mít non, bởi mít non vừa mềm vừa thơm và không xơ cứng, được cắt thành từng miếng bằng ngón tay. Lựa mít cũng phải biết cách, đoán được nó đang ở giai đoạn nào để chắc mít không quá non hoặc quá già, vì mít non quá thì mát đi cái thơm giòn, mà già quá sẽ lẫn thêm vị ngọt, ăn không vừa miệng nếu khẩu vị không ưa ngọt. Nồi cá bắc lên bếp để lửa vừa đủ, kho đến khi cạn nước và có mùi thơm là đã có một nồi cá chuồn kho mít non ngon lành, mang đậm nét văn hóa ẩm thực của người Đà Nẵng
Mít non có thể thay thế hoàn hoàn toàn thịt lợn?
Với người dân phương Tây, khoảng 10 năm trở lại đây khi biết đến mít non, người ta sử dụng mít non để thay thế hoàn toàn thịt lợn trong các món chay. Mít có chứa hàm lượng chất dinh dưỡng cao như chất xơ, kẽm, kali, vitamin C…. và hoàn toàn có thể thay thế cho thịt động vật.
Theo Đông Y, các món ăn với mít non có tác dụng bổ tỳ, hòa can, tăng và thông sữa, thích hợp cho phụ nữ sau sinh. Ngoài ra còn có một số tác dụng sau đây:
Tăng cường hệ miễn dịch: Vitamin C trong mít non giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.
Ổn định huyết áp: Kali trong mít non giúp điều hòa huyết áp, giảm nguy cơ cao huyết áp.
Hỗ trợ tiêu hóa: Một lượng lớn chất xơ trong mít non giúp cải thiện hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón.
Ngăn ngừa thiếu máu: Sắt trong mít non giúp sản sinh hồng cầu, ngăn ngừa bệnh thiếu máu.
Mít non và cá chuồn – hai thức quà quê tưởng chừng bình dị nhưng lại ẩn chứa những giá trị văn hóa và ẩm thực sâu sắc. Thưởng thức những món ăn chế biến từ hai nguyên liệu này, ta như được đắm chìm trong hương vị quê nhà đầy thân thương và trìu mến.